Out of Focus (1971)
• • • • • •
Kuckuck (1971) / Esoteric (2010)
To była jedna z najważniejszych progresywnych grup działających na początku lat 70. w Niemczech. Eksperymenty brzmieniowe czy awangardowe odjazdy, stanowiące znak rozpoznawczy krautrockowego Can, Neu!, Ashra czy Amon Düül II, nie były nigdy domeną Out Of Focus. W tym sensie byli tradycyjni, zbliżeni do wyspiarzy. Poruszając się w trójkącie: psychodelia, jazz, rock progresywny – niemieccy muzycy potrafili stworzyć swój własny, oryginalny i rozpoznawalny styl.
A przy tym ich muzyka wyraźnie ewoluowała – od bardziej oczywistego rocka, opartego na bluesowych korzeniach, cieniowanego brzmieniem fletu à la Jethro Tull, poprzez formy znacznie bardziej stonowane, łączące elementy melancholii z mechaniczną rytmiką oraz częściami ciążącymi ku improwizacji, aż do barwnej wizji jazz-rocka, jednakże zupełnie innej od tej, jaką proponowało Colosseum czy Blind Faith. Wydana po raz kolejny na CD druga płyta Out Of Focus reprezentuje środkowy okres twórczości grupy. I – podobnie jak w wypadku pozostałych dwóch wydawnictw zespołu – mamy do czynienia z dziełem naprawdę wybitnym. Muzyka kipi od rozmaitych pomysłów melodycznych, ciekawych aranżacji i nieszablonowych rozwiązań brzmieniowych. Wszystko jest zagrane lekko, z polotem i fantazją, w sposób wyważony i pozbawiony zbędnych, nużących elementów. Uwagę słuchacza od razu przykuwają utwory długie. Niemal 14-minutowy „Whispering” ma wychyloną w stronę sonaty trójdzielną budowę, opartą na dialogu gitary i saksofonu. Nie mniej efektownie wypada dwuczłonowy „Fly Bird Fly” / „Television Program” – 17 minut prawdziwej uczty dla uszu. Delikatny motyw fletu rozwija melodyjną pieśń, opartą na jazzowym, finezyjnym feelingu sekcji, przejmowaną przez kolejne instrumenty. Rzecz kończy powrót do wyjściowej wokalnej melodii, a łącznik fletowy stanowi i klamrę, i punkt wyjścia do drugiej obszerniejszej części. Ta początkowo jest dramatyczna, później bardzo wyciszona i spokojna, aż w końcu na powrót w finale zadziorna i ostra, z szalonym dialogiem gitary i saksofonu tenorowego. To punkt kulminacyjny całego wydawnictwa. Z kolei piękna ballada „It’s Your Life”, poczęta z ducha folkloru i szubertowskiej tradycji pieśniowej, urzec może niebanalnymi ozdobnikami i figuracjami. I wreszcie mój cichy faworyt: „Blue Sunday Morning”. Ciekawa melodyczna linia wokalna budowana jest tu poprzez układ quasi-marszowy, ujęty w ryzy psychodelicznego bolera, z organowymi i fletowymi ozdobnikami, melodeklamacją. Dwudzielny układ, złożony z części wokalno-instrumentalnej oraz instrumentalnej i potęgowanie napięcia przypomina „Starless”, a raczej odwrotnie: późniejsze dzieło King Crimson jest dziwnie bliskie tej ponad 8-minutowej kompozycji Out of Focus.
Cały album sprawia wrażenie bardzo przemyślanej konstrukcji, w której przejścia między poszczególnymi odcinkami są płynne, choć nie brak między nimi kontrastów i konfliktów. Aliści mają one zawsze jakąś głębszą muzyczną motywację i odnoszą pożądany skutek: tworzą Muzykę. Remigius Drechsler (gitara), Hennes Hering (organy, fortepian), Noran Neumüller (saksofon tenorowy, flet, śpiew), Klaus Spöri (perkusja) i Stephan Wisheu (bas) – skomponowali, nagrali i wyprodukowali w monachijskim Bavaria Studio latem 1971 bezsprzecznie arcydzieło… A że szeroki świat nie zna? Tym gorzej dla niego!
Piotr Chlebowski
PS. Esoteric wydał rzecz bez bonusów – i słusznie! Jest taka, jak ją niegdyś wydano. Takich płyt nie powinny zaśmiecać inne dźwięki